اصطلاح معماری ویکتوریایی نه به یک سبک خاص بلکه به یک دوره اشاره دارد؛ دوره سلطنت ملکه ویکتوریا بر پادشاهی متحده بریتانیا از ۱۸۳۷ تا ۱۹۰۱ میلادی. معماری دوره ویکتوریا بیش از ۶۰ سال
طول کشید و ترکیبی از سبک های گوناگونی مثل اوایل گوتیک، ویکتوریایی فولک، یونانی و رومانسک بود.
معماری ویکتوریایی از انگلستان سرچشمه گرفته و هنوز هم تا حد زیادی معماری حومه ها و شهرهای انگلستان بر اساس همین استایل است. اما چندین سبک از معماری دوره ویکتوریا نیز در سطح بین المللی به مکان هایی مانند آمریکای شمالی، استرالیا و نیوزیلند گسترش یافت و کشورها و مناطق گوناگون، آن را متناسب با سلیقه های محلی، سبک زندگی و مصالح ساختمانی خود تغییر دادند.
تاریخچه
معماری ویکتوریایی تحت تأثیر ویژگی های تاریخی خاورمیانه و آسیا بود و همچنین از معماری دوران گرجی (۱۷۱۴-۱۸۳۷) پیروی می کرد که معمولا در آن، خانه ها سه طبقه و با اتاق های متقارن ساخته می شدند و رسم بود که خانواده ها در دو طبقه اول و خادمان در طبقه سوم که کوچکتر بود زندگی می کردند.
عصر ویکتوریا، دوره افزایش ثروت، رشد طبقه متوسط و رونق تولید انبوه بود که با انقلاب صنعتی آسان تر شده بود و خانه های این دوره برای اسکان مردم از تمام اقشار و با هر سطح درآمدی ساخته می شد. این بدان معناست که بسیاری از خانه های آن دوران برای کارگران کارخانه ها ساخته شده است؛ از خانه هایی نزدیک به هم و تراس دار در خیابان های باریک و شلوغ که باغ یا حتی سرویس بهداشتی نداشته تا خانه های نیمه جدا و مستقل که در اواخر دوران ویکتوریا از امکاناتی مانند آب گرم، سرویس بهداشتی و گاز برخوردار بودند.
ویژگی های معماری ویکتوریایی
معماری عصر ویکتوریا به تجملی بودن و طراحی داخلی پر زرق و برقش معروف است. همان طور که گفته شد معماری این دوره، آمیخته ای از چند سبک گوناگون است اما ویژگی هایی وجود دارد که به شما کمک می کند تا بتوانید یک بنای ویکتوریایی را از بیرون تشخیص دهید. این ویژگی ها عبارت اند از:
- سقف های شیب دار
- آجرهای ساده یا رنگ آمیزی شده
- شیروانی های تزئین شده
- نرده های آهنی رنگ شده
- بام های شبیه کلیسا
- پنجره های کشویی ارسی و اریب
- برج های معمولا هشت ضلعی یا گرد برای جلب چشم به سمت بالا
- ایوان های جادار
- باغچه های کوچک
- عدم تقارن
طراحی داخلی در دوره ویکتوریا لایه لایه ، بهم ریخته ، آراسته و خارج از مرکز بود. فضای داخلی خانه های دوره ویکتوریا اغلب شامل موارد زیر است:
- پله های بزرگ
- چیدمان های پیچیده با چندین اتاق از جمله اتاق های غذاخوری رسمی ، کتابخانه ها و سالن ها
- سقف های بلند
- تخته های چوبی کنده کاری شده
- راهرو با کاشی های هندسی شکل
- شومینه های تزئینی
- شیشه های رنگی
- مبلمان چوبی تیره
- پرده های سنگین
- کاغذ دیواری های تزئینی
- کف های چوبی سخت که با فرش پوشانده شده اند
مواد و مصالح به کار رفته در معماری ویکتوریایی
انقلاب صنعتی باعث ساخت سریع تر متریال های ساختمانی شد و میلیون ها خانه در طی سال های ۱۸۵۰ تا ۱۸۷۰ به سبک ویکتوریایی ساخته شدند. خانه های این دوره در درجه اول با آجر و ملات ساخته شده است.
مواد اولیه به کار رفته در پشت بام معمولاً از چند لایه زغال سنگ و قیر روی چوب های زبانه ای و شیاردار تشکیل شده بود. برای خانه های اشرافی از مواد گران تر و با دوام تری استفاده می شد. نمای بیرونی معمولا با روکش تخته های چوب و با استفاده از گرانیت یا بلوک های سنگی دیگر که روی قاب های کاج یا بلوط ساخته شده اند ، پوشیده شده است.
در ساخت خانه های اشرافی از سنگ استفاده می شد (سنگ تراشی کاملاً مرتب و دارای اتصالات ملات نازک). همچنین هنگام استفاده از آجر ، آن را با گچ تزئین می کردند و از سنگ تزئینی و فلزات فرفورژه برای زیبایی بیشتر استفاده می نمودند.
در نمونه های اولیه معماری عصر ویکتوریا از شیشه های رنگی استفاده شده است. اما بعد از نوآوری در فناوری و صنعت، از شیشه های بی رنگ برای داشتن پنجره های بزرگ تر و با هزینه کمتر استفاده شد.
