معماری آفریقا، مانند سایر جنبه‌های فرهنگ آفریقا، بسیار متنوع است. در طول تاریخ آفریقا، آفریقایی‌ها سنت‌های معماری خود را داشته‌اند. در برخی موارد، سبک‌های گسترده‌تر می‌توانند شناسایی شوند، مانند معماری سودان منطقه ای از غرب آفریقا. یک تم مشترک در معماری سنتی آفریقایی استفاده از مقیاس هندسی است: بخش کوچکی از ساختار به نظر می‌رسد مانند قطعات بزرگتر مانند روستای دایره ای ساخته شده از خانه‌های دایره ای.
معماری آفریقایی همانند سنت‌های معماری دیگر جاهای دیگر، از ابتدای دوره‌هایی که شواهدی در دسترس است، به نفوذهای بی شماری اعمال می‌شود. معماری غربی از اواخر قرن بیستم تاکنون مناطق ساحلی را تحت تأثیر قرار داده و در حال حاضر یکی از مهمترین منابع بسیاری از ساختمان‌های بزرگ، به ویژه در شهرهای بزرگ است.
معماری آفریقایی از طیف گسترده‌ای از مواد استفاده می‌کند. یکی از ساختارهای موجود در ساحل، چوب، گلدان، زمین، و سنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد، با توجه به مواد متفاوت در منطقه: شمال آفریقا برای سنگ و تراشیده زمین، شاخ آفریقا برای سنگ قبر و ملات، آفریقای غربی برای گل / آفریقای مرکزی برای لچ / چوب و مواد فاسد بیشتر، جنوب شرقی و جنوب آفریقا برای سنگ و ساحل / چوب.
- دامنه (کندو)
- مخروط در سیلندر
- مخروط بر روی قطب و سیلندر گلوله
- سقف کاذب
- مخروط سیلندر
- مستطیل با سقف گرد و شیب دار در انتهای
- مربع
- گنبد یا سقف تخت در جعبه خاک رس
- چهار ضلعی، اطراف یک حیاط باز است
معماری آفریقا همچون دیگر بخش های فرهنگ و هنر آفریقا از تنوع و دگرگونی بسیاری برخوردار است. گروه ها و قوم های مختلف در طول تاریخ آفریقا سبک معماری خاص خود را داشته اند. برخی از سبک‌ها از گستردگی و رواج بیشتری برخوردار بودند برای نمونه سبک معماری ساحلی غرب آفریقا بسیار متداول است.
معماری آفریقا هم مانند سایر نقاط دنیا متاثر از نفوذ و برخوردهای این ملت با جوامع دیگر بوده است. معماری مصر باستان تاثیر زیادی روی سبک‌های معماری جنوب غربی آسیا دارد. اخیرا معماری اسلامی بیشترین تاثیر را بر روی معماری شمال آفریقا گذاشته است که منجر به شکل‌گیری سبک معماری سواحیلی شده است. معماری غربی هم از اواخر قرن پانزدهم تاثیر بسیاری روی مناطق ساحلی داشته است و الگوی ساخت بناهای عظیم در شهرهای بزرگ محسوب می‌شود.
در مورد معماری باستان جنوب صحراهای آفریقا اطلاعات بسیار کمی در دست است. مشهورترین بنای این دوران که تاریخ آن به قرن پنجم یا ششم پیش از میلاد برمی‌گردد، یک برج چند طبقه در منطقه یاها در اتیوپی است.
شهر «زیمبابوه بزرگ» بزرگ‌ترین شهر معماری دوران قرون وسطی است که در حاشیه صحرای آفریقا واقع شده است. سبک معماری این شهر تا 300 سال شیوه بومی خود را حفظ کرده است.
اتیوپی جایگاه سبک‌های گوناگون معماری بوده است. مقبره‌ها و کلیساها درون صخره‌ها تراشیده می‌شدند که سبک به کار رفته در آنها نمایانگر نفوذ عربستان بود. با افزایش نفوذ مسلمانان و توسعه بنادر معماری سواحیلی شکل گرفت. از نمونه‌های این سبک معماری قصر هوسونی کوبوا است. همچون بسیاری از بناهای سواحیلی، مرجان ماده اصلی ساختمان‌سازی را تشکیل می‌دهد. حتی در سقف این بناها هم از مرجان روی تیرک‌های چوبی به کار گرفته شده است.
با فتح شمال آفریقا توسط مسلمانان، سبک معماری اسلامی در منطقه گسترش یافت که از نمونه‌های شاخص سبک معماری اسلامی در آفریقا می‌توان به ارگ قاهره اشاره کرد.
در اواخر قرن نوزدهم بیشتر بناها نمایانگر سبک معماری اروپایی بودند. ساخت بناهای اشرافی به سبک معمرای اروپایی تا قرن بیستم ادامه یافت. تاثیر معماری مدرن کم‌کم در فاصله سال‌های 1920 تا 1930 کم‌کم محسوس شد. پس از پایان دوران استعمار شهرهای جدید ساخته شدند و شهرهای قدیمی توسعه پیدا کردند.
سبک بومی معماری آفریقا که برگرفته از شرایط اقلیمی این سرزمین و متناسب با امکانات و مصالح موجود در کشورهای این قاره پهناور است با گسترش شهرنشینی رشد سریع خانه‌سازی و الگوبرداری از کشورهای پیشرفته رو به فنا می‌رود. زیبایی در آثار معماری آفریقا هنوز هم همچون گذشته مشهود است، اما بناهای امروزی ماندگاری و اصالت بناهای گذشته را ندارند.
سبک معماری آفریقا در بسیاری از مناطق این قاره بدوی محسوب می‌شود و با تغییر نیازهای امروزه مردمان این سرزمین سبک‌های به کار رفته در معماری بناهای امروزی هم باید تغییر یابد.
ایجاد تغییر در سبک معماری آفریقا یا به عبارتی به روز کردن معماری آفریقا باید همگام با برنامه‌ریزی‌های کلان شهری باشد برای نمونه ساخت آسمانخراش‌های عظیم در کنار مخروبه‌ها یا زمین‌های مملو از زباله بافت شهری را دچار بی‌نظمی می‌کند. بنابراین آنچه امروز سرزمین پهناور آفریقا در عرصه معماری به آن نیازمند است به‌کارگیری ابتکار و نوع‌آوری توام با توجه به شرایط و امکانات موجود در کشورهای این منطقه است که می‌تواند نقش مهمی در احیای سبک‌های نوین و تلفیق آن با سبک‌های نوین داشته باشد.
