کلمه اکوتک از تلفیق دو کلمه اکولوژی و تکنولوژی ایجاد شده است. اکولوژی یا بوم شناسی به عنوان شاخهای از زیست شناسی شناخته میشود که به بررسی نحوه تعامل ارگانیسمها با محیط اطراف خود و دیگر موجودات زنده میپردازد. تکنولوژی با فناوری نیز به معنای تکنیکها، فرآیندها، مهارتها و روشهایی است که در تولید کالا، خدمات یا تحقق اهداف مانند تحقیقات علمی استفاده میشود.
هدف معماری اکوتک
هدف از معماری اکوتک استفاده حداکثری از عوامل زیست محیطی و طبیعی در کنار استفاده از فناوری روز است تا در نهایت کیفیت زندگی برای آیندگان بالاتر رود. به دلیل پیشرفتهای تکنولوژی در سراسر جهان و به مرور زمان، ورود آن به حوزه معماری اجتناب ناپذیر است و علاوه بر اجتناب ناپذیر بودن، طرفداران بسیاری نیز دارد.
کاربرد گریزناپذیر تکنولوژی صنعتی و تکنولوژی الکترونیک موجب شد که گروهی از معماران و شهرسازان به دنبال یافتن راه حلهایی باشند تا تکنولوژی در طراحیها و مسائل محیطی همراه شود. هماهنگسازی فضای معماری با پیشرفتها و همراهی آن با محیط طبیعی باعث شد تا معماری اکوتک به تدریج جایگزین معماری هایتک گردد.
از این موضوع که بگذریم، چگونگی استفاده از تکنولوژی برای هماهنگسازی با محیط طبیعی در همه بناها یکسان نیست و در برخی بناها نیاز است تا از تکنولوژی به میزان بیشتری استفاده شود و در برخی نیاز به استفاد از تکنولوژیهای بالا نیست. کشورهای اروپایی در این زمینه تجربیات گستردهای دارند که میتوان برای بهره گیری بهتر از این نوع معماری از تجربیات آنها بهره برد.
طبیعت الهام بخش معماری اکوتک
بر اساس معماری پایدار و سبز یا هر نوع معماری سازگار با محیط زیست، سازه باید تابع قوانین طبیعت و تامین کننده تمام الزامات آن باشد. به دلیل سادگی ذاتی که در طبیعت وجود دارد، به کار بستن آن در طراحی سازه میتواند ساختمانی زیبا و موزون به وجود بیاورد. به عقیده بسیاری از معماران بزرگ و نامی جهان:
طبیعت به ما درس طراحی میآموزد. به دلیل علاقه ذاتی انسانها به طبیعت، هر آنچه که بر این اساس طراحی شود، انسانها را بیشتر به سوی خود جذب میکند.
طبیعت با قوانین جاری خود راههایی را جلوی پای معماران میگذارد که میتوان با استفاده از آنها فرمهای بی انتها از سازه را به کار بست. روشها و ایدههای تازه طراحی را میتوان از طبیعت آموخت. به طور مثال، بلورهای برف نمونهای اعجاب آمیز از این تواناییهای طبیعت هستند. هر دانه بلور برف منحصر به فرد است و در عین حال الگوهای گوناگونی دارد. این بلورها نتیجه اعجاز طبیعت هستند و با صرف کمترین مقدار انرژی و مواد تحت تاثیر شرایط محیطی، دما، رطوبت، باد و فشار جو شکل میگیرند. آنچه معماران میتوانند از این اعجاز فرا بگیرند این است که طبیعت با استفاده از کمترین انرژی فرمها و سازههای منحصر به فرد خلق میکند که برای معماران الهام بخش است.
اهداف معماری اکوتک
معماری اکوتک اهدافی را دنبال میکند که همگی بر حفظ محیط زیست تاکید دارند. این اهداف عبارتند از:
- کاهش دادن اتلاف انرژی
- کاهش تولید آنچه بر سلامت انسانها تاثیر میگذارد
- افزایش کاربرد مواد قابل بازگشت به چرخه طبیعت
- کاهش کاربرد مواد سمی و رفع سموم مواد
فلسفه این طراحی بر این اساس است که “ساختمان، جزء کوچکی از طبیعت اطراف خود است و یا باید به عنوان بخشی از اکوسیستم اطراف خود عمل کند و چرخه محیط زیست را ادامه دهد”.
با توجه به اینکه ساختار این ساختمان ها به گونهای است که در تماس دائم با خاک، گیاهان و میکروارگانیسمهای مختلف هستند، کیفیت ساخت آنها نیز باید به گونه ای باشد که حداکثر دوام و ماندگاری را داشته باشد. با توجه به پیشرفت صنعت معماری و عمران، مسالح و المان هایی که در ساختمان های پایدار استفاده میشود، مقاومت و ماندگاری نسبی بالایی را دارا هستند.
ویژگیهای ساختمانهای اکوتک
- هوای پاک و مطبوع: با توجه به جنگلی بودن ساختار این ساختمانها، درختان اطراف ساختمان مانند یک عایق CO۲ عمل کرده و هوای پاک برای تنفس فراهم میکنند.
- ایجاد اختلاف دما: وجود درختان باعث ایجاد یک سیستم تنفس طبیعی و ایجاد اختلاف حداقل ۵ درجهای دمای فضای داخلی و فضای بیرونی میشود.
- حفاظت از عوامل مضر: هر واحد مسکونی در ساختمان های پایدار، یک باغ خصوصی محسوب میشود. وجود درختان فضای داخلی را از تابش مستقیم آفتاب، آلودگی صوتی، گرد و غبار، بادهای شدید و… محافظت میکند.
- استفاده از انرژیهای پاک: در ساختمان بوسکو ورتیکال میلان، پنل های خورشیدی در سقف سازه جانمایی شدهاست که باعث میشود بخشی از برق مورد نیاز خود را تامین کند. همچنین برخی ساختمان های اکوتک با جمع آوری آب باران، بخشی از مصارف ساختمان را پشتیبانی میکنند.
- تصفیه فاضلاب ساختمان: فاضلاب ساختمان تصفیه میشود و در آبیاری گیاهان ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد.
- سیستم تهویه طبیعی: تهویه داخلی ساختمان با کمک گیری از باد و اختلاف حرارت.
- ذخیره گرما در مخزن: این گرما برای گرمایش ساختمان و یا گرم گردن آب جهت استفاده به کار میرود.
- ذخیره آب سرد: آب سرد در لایه های زیر زمین ذخیره میشود تا در تابستان از آن استفاده شود.
با گذشت زمان ایدههای بیشتری جهت سازگار کردن بیشتر ساختمانها با محیط زیست بوجود میآید که میتواند به بقای بیشتر انسان بر روی زمین تاثیر داشته باشد.